Боевой путь учителя Халимоненки

 В Беларуси стартовала республиканская акция ко Дню Победы за месяц до праздника.

Началась она с автопробега по местам памяти и скорби. Отправная точка — мемориал «Тростенец». Это крупнейшее на территории Беларуси место массового уничтожения людей в годы немецко-фашистской оккупации.

Мы также в рамках акции предлагаем вспомнить наших героев, которые боролись за мирное небо на Беларусью и в частности Лепельщиной.

***
Віктар Васільевіч Халімоненка  нарадзіўся ў вёсцы Халімонава Лепельскага раёна ў 1914 годзе. Да вайны скончыў Лепельскае педвучылішча.

У  раённай газеце “Калгасная праўда” ад 30 верасня 1939 года быў змешчаны артыкул “Браты-танкісты” пра Віктара Халімоненку і яго братоў, з якімі ён разам пайшоў служыць у Чырвоную армію: “Вялікая і пачэсная справа – служба ў Рабоча-Сялянскай Чырвонай Арміі. Служыць працоўнаму народу, са зброяй у руках абараняць яго інтарэсы – пачэсны абавязак кожнага грамадзяніна СССР. Мы, прызыўнікі – браты, вельмі рады, што ў сёлетнім годзе нам усім чатыром давялося прыняць на сябе гэты пачэсны абавязак. Мы прызваны ў рады Рабоча-Сялянкай Чырвонай Арміі на сапраўдную вайсковую службу…

 Да прызыву мы прышлі поўнасцю падрыхтаванымі. Усе мы мелі сярэднюю асвету, трое з нас працавалі настаўнікамі, а адзін вучыўся ў педегагічным Інстытуце. Усе, як адзін, добра ведаем вінтоўку, умеем трапна стараляць, маем па чатыры абаронных званні. Усе з’яўляемся членамі ленінскага камсамола.

     ПРЫЗЫЎНІКІ-БРАТЫ

  Халімоненка Сцяпан Васільевіч, Халімоненка Віктар Васільевіч, Халімоненка Мікалай Васільевіч, Халімоненка Васіль Васільевіч.”

З успамінаў  жонкі Віктара Халімоненкі Лізаветы Усцінаўны: ”Прыслалі працаваць у Свядзіцу настаўнікам. Працаваў у малодшых класах. Перад вайной служыў у арміі ў Заходняй Беларусі. Тады нейкі закон выйшаў, каб забіраць настаўнікаў у армію. У Віктара было яшчэ трое братоў – Коля, Васіль, Сцяпан. Усе былі настаўнікамі. На вайну яны пайшлі адным экіпажам танка. З вайны не вярнуўся Сцяпан, а жонку яго забілі ў Чарнаруччы за сувязь з партызанамі. Віктар многа разоў гарэў у танку, быў не аднаразова паранены”.

​ЕЛКИ ізавета Усцінаўна перадала слабадскім следапытам невялікі аркуш паперы, на якім сінімі чарніламі Віктар Халімоненка ўласнаручна апісаў свой баявы шлях 1945 года. Правапіс арыгінала захаваны.

“Боевой путь 1945 г.

С 17/1 по 2/ІІ.45 г. Нахожусь при 149 АЗП

2/ІІ направляют на пополнение в 82 див. 8 Армии. Нахожусь в 2-ом полку, 2 б-н, 4 рота, 2 взвод, 3-е отделение. По 12/ІІ т. е. по время ранения. 12/ІІ. 1945 г. подбираюсь артиллеристами с поля боя после чего через два часа приходим в расположение части не оказыв. Остаюсь по старой спец. при арт. Расчете 1-й дивизион, 154 ЛАП, 182 бригада 29 див. 6-й арт. корпус. С 12/ІІ по 15/ІІ при этом дивизионе.

15/ІІ. 45 г. в 3 часа дня получаю ренение ожог в левую часть лица, осколком в левую руку и грудь. Вечером с поля боя направляют в мед. сан. роту (слова неразборліва – заўвага аўтара) гв. див. 8-й Армии, 1-й Белорусский фронт нахожусь до 16/ІІІ.1945 г. 16/ІІІ.45 г. окончательно выздоравливаю и получаю направление в 45 мм б-ю, 27-й дивизии. Здесь и продолжаю  свою службу. 26/ІІІ.45 г. нахожусь в обороне на Одере… (неразборліва – заўвага аўтара). 16/IV начали последнее наступление на Берлин. 20 апереля получаю 3-е ранение за годы войны. Это тяжёлое. В 20 км от Берлина увожусь на самолёте в госпиталь. Прибываю в 3-х госпиталях. Польщен поподаю в Москву. Здесь на лечении — 26/VІІ.1945 г.”

Віктар Халімоненка быў  ўзнагароджаны  ордэнам Айчыннай вайны ІІ ступені, медалём  “За перамогу над Германіяй”. Пасля вайны вярнуўся ў Свядзіцу.  Працаваў у мясцовай школе настаўнікам. Памёр ад атрыманых на вайне раненняў у 1954 годзе. Пахаваны ў в. Свядзіца Лепельскага раёна.

Валерый Тухта

На здымку: Віктар Халімоненка падчас службы ў Чырвонай арміі