Мобильная связь на Лепельщине и здоровье: правда и вымысел

Наколькі мабільная сувязь уплывае на здароўе чалавека і наколькі небяспечная ўстаноўка антэны базавай станцыі ў грамадскіх месцах? Заняцца разглядам гэтых пытанняў мяне прымусіў зварот нашых чытачоў, якія пражываюць па 1-м, 2-м Мельнічных завулках, вуліцы Жагара і іншых. Яны вярнуліся да мяне за дапамогай як да дэпутата па Полацкай выбарчай акрузе №15.
— Нашы дамы знаходзяцца недалёка ад Георгіеўскіх могілак. Перад уваходам на могілкі ўстанаўліваецца антэна базавай станцыі МТС, — адзначае Валянціна Собчанка. — Мы, жыхары бліжэйшых вуліц, вельмі занепакоены гэтым. Гэта ж вельмі небяспечна для здароўя, тым больш, што ў многіх ёсць дзеці. Што нам рабіць?
Для таго каб дэталёва разгледзець сітуацыю, я звярнулася да начальніка аддзела архітэктуры і будаўніцтва, жыллёва-камунальнай гаспадаркі райвыканкама Наталлі Кляшторнай, якая патлумачыла, што для ўстаноўкі антэны базавай станцыі кампаніяй МТС атрыманы шэраг неабходных дакументаў, у тым ліку санітарны пашпарт дзяржаўнай установы “Віцебскі абласны цэнтр гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя”. Шкоды для здароўя людзей антэна абсалютна не мае.
— Наталля Леанідаўна, якім жа чынам адсочваецца ўзровень выпраменьвання ад базавых станцый, што выкарыстоўваюцца ў сотавых сетках і які дзяржаўны орган гэта кантралюе?
— Перад тым, як запускаць у эксплуатацыю абсталяванне, аператары сотавай сувязі атрымліваюць шэраг дазваляльных дакументаў, сярод якіх і санітарны пашпарт. Паверхневую шчыльнасць патоку магутнасці правяраюць спецыяльнай вымяральнай апаратурай на прадмет узроўню выпраменьвання. У 90 працэнтах выпадкаў выпраменьванне ад базавай станцыі не фіксуецца прыборамі наогул, паколькі яно ў дзясяткі разоў ніжэй за прынятыя ва ўсім свеце стандарты (дзесяць мікрават на кв.см — такая дапушчальная норма электрамагнітнага выпраменьвання). Сочаць за гэтым органы дзяржаўнага санітарнага нагляду. Менавіта яны выдаюць адпаведныя дазволы. Уласна ж абсталяванне пры ўвозе ў Беларусь абавязкова праходзіць сертыфікацыю ў дзяржаўным камітэце па стандартызацыі, метралогіі і сертыфікацыі, гігіенічны сертыфікат выдаецца Міністэрствам аховы здароўя.
— Наколькі небяспечная для здароўя чалавека ўстаноўка базавай станцыі на даху будынка, дзе жывуць або працуюць грамадзяне?
— У такім выпадку жыхары дома знаходзяцца ў “мёртвай зоне”, паколькі выпраменьванне антэн не закранае іх наогул. Яно распаўсюджваецца ў бакі, а вертыкальна ўніз або ўверх антэны практычна не выпраменьваюць. Наогул жа нават у самай небяспечнай зоне — пры знаходжанні з базавай станцыяй прыкладна на адным узроўні гарызантальна — небяспечная зона складае не больш за трыццаць метраў. Выпраменьванне мае ўласцівасць згасаць прапарцыянальна квадрату адлегласці, калі адлегласць ад крыніцы выпраменьвання павялічылася ў два разы, выпраменьванне паслабілася ў чатыры разы і г.д. Такім чынам, некалькі дзясяткаў метраў выдалення ад базавай станцыі — гэта практычна стапрацэнтная гарантыя адсутнасці якога-небудзь выпраменьвання, здольнага ўплываць на здароўе чалавека.
— Наталля Леанідаўна, як сотавыя аператары атрымліваюць дазволы на будаўніцтва новых базавых станцый?
— Да пачатку будаўніцтва месца ўстаноўкі базавай станцыі папярэдне ўзгадняецца ў тэрытарыяльных органах дзяржаўнага нагляду. Распрацоўваецца будаўнічы праект, у якім абавязкова ўказаны тэхнічныя характарыстыкі станцыі: магутнасць, частата выпраменьвання і дыяграма яго накіраванасці. У гэтым праекце разлічваюцца зона абмежавання забудовы, а таксама санітарна-абаронная зона, якая ўзгадняецца ў кантралюючых органах.
Па завяршэнні будаўніцтва вядуцца пуска-наладачныя работы і вымярэнні, на аснове якіх распрацоўваецца санітарны пашпарт — дакумент, які пацвярджае бяспеку выкарыстання аб’екта, вызначае абмежавальныя зоны забудовы і санітарнай абароны. У Санітарных правілах і нормах агавораны спіс збудаванняў, на якіх не пажадана размяшчаць базавыя станцыі. Такімі, напрыклад, з’яўляюцца склады гаруча-змазачных матэрыялаў. Спецыялісты санітарных службаў праводзяць натурныя вымярэнні параметраў работы абсталявання, вынікі якіх з’яўляюцца канчатковымі. На іх аснове і выдаецца санітарны пашпарт.
— Вядома, што любое абсталяванне з часам можа выйсці са строю. Чым гарантуецца, што базавая станцыя не зламаецца і не пачне выпраменьваць больш, чым ёй належыць па санітарных нормах?
— У час эксплуатацыі базавай станцыі асноўныя характарыстыкі абсталявання кантралююцца дыстанцыйна дзяжурным персаналам. У выпадку іх змянення прымаюцца меры ў адпаведнасці з зацверджанымі працэдурамі. Калі няспраўнасць не можа быць ухілена дыстанцыйна, на месца выязджае дзяжурная брыгада спецыялістаў.
— Наталля Леанідаўна, якія рашэнні прымаюцца ў выпадку перавышэння межава дапушчальных значэнняў выпраменьвання ад базавых станцый?
— Такіх выпадкаў у Беларусі не было. Сотавыя аператары выкарыстоўваюць якаснае сучаснае абсталяванне, якое адпавядае ўсім дастаткова строгім еўрапейскім і сусветным нормам.
— Што ж, на думку спецыялістаў, можа ўплываць на здароўе чалавека — базавая станцыя або сотавы тэлефон?
— Адказ спецыялістаў адназначны: сам тэлефон! Справа ў тым, што тэлефон мы звычайна прыціскаем да вуха ў час размовы, і ён знаходзіцца максімальна блізка да цела. Базавая ж станцыя заўсёды аддалена хаця б на некалькі дзясяткаў метраў, што практычна зводзіць да нуля ўздзеянне выпраменьвання ад яе. Сотавы тэлефон выдзяляе адпаведнае электрамагнітнае выпраменьванне ў моманты ўстанаўлення злучэння з бліжэйшай базавай станцыяй (такіх спроб робіцца некалькі за хвіліну). У моманты, калі базавая станцыя выдалена або паблізу яе наогул няма, тэлефон пасылае сігнал максімальнай магутнасці.
Таму, напрыклад, у горадзе ўзроўні патокаў магутнасці мабільных тэлефонаў нашмат ніжэй, чым за горадам. Гэта нядзіўна: у гарадскіх умовах базавыя станцыі літаральна стаяць “адна на адной” у радыусе некалькіх соцень метраў або некалькіх кіламетраў, у той час як за горадам адлегласць паміж базавымі станцыямі можа быць нашмат большай — да пятнаццаці-дваццаці кіламетраў. Тым не менш нават за горадам пры значным аддаленні ад базавай станцыі ўзровень максімальнага выпраменьвання мабільнага тэлефона знаходзіцца ў межах санітарнай нормы (па крайняй меры ў тых мадэляў тэлефонаў, якія прадаюцца ў Беларусі афіцыйна — сертыфікаваны). У цэлым жа выпраменьванне тэлефонаў сучасных лічбавых стандартаў, да якіх адносіцца і GSM, вельмі невялікае і ў дзясяткі разоў ніжэй за выпраменьванне ад звычайных бытавых электрычных прыбораў.
— Хто і як праводзіць вымярэнні выпраменьвання ад базавых станцый?
— Для гэтага існуе лабараторыя электрамагнітных палёў пры тэрытарыяльным органе санэпіднагляду. Вымярэнне вядзецца спецыяльнымі прыборамі.
— Хацелася б даведацца, якія ў Рэспубліцы Беларусь дзейнічаюць нарматывы электрамагнітнага выпраменьвання і які нарматыўны дакумент іх рэгламентуе?
— Згодна з Санітарнымі нормамі і правіламі Рэспублікі Беларусь (СанПіН) 2.2.4/2.1.8.9-36-2002 “Электрамагнітныя выпраменьванні радыёчастотнага дыяпазону (ЭМВ РЧ)”, межава дапушчальны ўзровень паверхневай шчыльнасці патоку магутнасці ў дыяпазоне частот, дзе працуе абсталяванне сотавых аператараў, складае дзесяць мкВт на квадратны сантыметр.
— Скажыце, калі ласка, дзе і на якіх будынках размяшчаюцца базавыя станцыі ў гарадах?
— Як правіла, у гарадах базавыя станцыі размяшчаюцца на адміністрацыйных будынках, нашмат радзей — на жылых. Па магчымасці выкарыстоўваюцца вытворчыя і тэхнічныя збудаванні, напрыклад, трубы заводаў або ТЭЦ. Будынак павінен быць даволі высокі, каб забяспечыць максімальна шырокую зону радыёпакрыцця. Для забеспячэння належнай вышыні ўстаноўкі аператары часта выкарыстоўваюць спецыяльныя мачты. Уласна, абсталяванне базавай станцыі манціруецца ў памяшканні, якое арандуецца. У большасці выпадкаў гэта адзін з верхніх паверхаў будынка. На даху або мачце ўстанаўліваюцца толькі антэны. Пры гэтым яны выкарыстоўваюцца толькі накіраваныя — гэта значыць, выпраменьваюць у адпаведнасці з дыяграмай накіраванасці, узгодненай у час праектавання.
— Зыходзячы з прыведзеных фактаў, можна зрабіць выснову, што базавыя станцыі сотавых аператараў, якія ўстанаўліваюцца на адміністрацыйных будынках, недалёка ад жылых дамоў, не маюць небяспекі для чалавека…
— Так. Вядома, сучаснае жыццё нельга назваць блізкім да экалагічнага ідэала. Інфраструктура сучаснага горада — гэта разнастайнае абсталяванне і тэхналагічныя працэсы, якія забяспечваюць яго нармальнае жыццё. Аднак ні ў каго з грамадзян не выклікаюць занепакоенасці размешчаныя паблізу дома лінія электраперадачы або трансфарматарная падстанцыя. Ужо даўно ніхто не задаецца пытаннем, якім чынам забяспечваецца поўнамаштабнае функцыянаванне ачышчальных збудаванняў. Для кантролю за ўсім уплывам на жыццё і здароўе людзей устанаўліваюцца нормы і правілы, якія рэгламентуюцца. Яны датычаць як вытворцаў абсталявання і тэхнікі, так і арганізацый, якія вядуць эксплуатацыю абсталявання. Для гэтага дзейнічаюць органы санітарнага нагляду. Кожны тыдзень кантроль за работай тэхнічнага абсталявання вядуць сотні спецыялістаў.
У цяперашні час ужо немагчыма ўявіць жыццё без мабільнай сувязі. Яна з’яўляецца надзейным памочнікам і на рабоце, і ў час адпачынку. Гэта інструмент для хуткага атрымання інфармацыі, цэлы забаўляльны цэнтр, ды і проста неабмежаваныя магчымасці зносін з блізкімі людзьмі. Даволі часта нашы адносіны да праблемы выкліканы элементарнай неінфармаванасцю. Аднак грамадзяне павінны быць упэўнены ў тым, што аб іх здароўі клапоцяцца.
— Вялікі дзякуй, Наталля Леанідаўна, за змястоўную гутарку.
Інтэрв’ю правяла Святлана ВАЗНЯК.