Бандэроль ад маршала
Напярэдадні свята абаронцаў Айчыны хочацца расказаць пра слаўны шлях Уладзіміра Міхайлавіча Міхалкіна, маршала артылерыі, імем якога Лепельшчына можа па праве ганарыцца.
Уладзімір Міхайлавіч нарадзіўся 30 чэрвеня 1927 года ў ваенным гарадку Кісялевічы пад Бабруйскам. Частку свайго дзяцінства ён правёў у ваенным гарнізоне на Лепельшчыне, куды яго бацьку перавялі служыць афіцэрам Чырвонай арміі. Дом, у якім жыла сям’я Міхалкіных, знаходзіўся ў цяперашнім Заслонаве, непадалёк ад іпадрома, дзе дзеці чырвоных камандзіраў (бацька У. Міхалкіна ў той час камандаваў артылерыйскім палком) займаліся коннай падрыхтоўкай.
І раптам пачалася вайна… У гэты час Уладзімір аказаўся ў Выбаргу, дзе яго бацька ўзначаліў артылерыю 50-га стралковага корпуса. У чатырнаццаць год Валодзя быў ужо на фронце. У ліпені 1941 года стаў артылерыйскім разведчыкам. Доўгія месяцы спасцігаў азы артылерыйскай навукі на Пулкаўскіх вышынях, якія з верасня 1941 года аказаліся ў эпіцэнтры баявых дзеянняў Ленінградскага фронту.
…Калі ў студзені 1944 года артылерысты разам з іншымі падраздзяленнямі Чырвонай арміі пачалі аперацыю па прарыве Ленінграда, Уладзіміру Міхалкіну ішоў сямнаццаты год, ён стаў яфрэйтарам, кавалерам медалёў “За адвагу” і “За абарону Ленінграда”. Як ён сам прызнаўся, менавіта ў гэтай аперацыі ён упершыню ўжо як прафесіянал па-сапраўднаму ўсвядоміў, якой магутнай сілай з’яўляецца артылерыя і як востра яна мае патрэбу ва ўдасканаленні сваёй разведкі.
Перамогу Уладзімір Міхалкін сустрэў у Чэхаславакіі ў званні малодшага лейтэнанта. У пачатку 1946 года іх полк дыслакаваўся ў Ціраспалі. Праз нейкі час Уладзімір падаў рапарт на звальненне. Хацеў вучыцца на інжынера. Аднак Георгій Канстанцінавіч Жукаў, які быў прызначаны камандуючым Адэскай ваеннай акругі, вырашыў па-іншаму: нельга звальняць з арміі афіцэраў у васямнаццаць год, калі ў іх за плячыма — чатыры гады вайны. І Уладзімір застаўся ў страі, атрымаў прызначэнне ў адну з часцей Ленінградскай ваеннай акругі.
Многае з таго, што выконваў за час сваёй службы Уладзімір Міхалкін, рабілася ўпершыню. Менавіта ён спрабаваў прыняць меры па выратаванні ракетнага комплексу “Ака”, якому, дарэчы, і ў цяперашні час няма роўнага ў свеце. Аднак палітычная воля тагачаснага кіраўніцтва краіны, на вялікі жаль, аказалася мацнейшай за здаровы сэнс.
Па іроніі лёсу знак адрознення “Маршальская зорка” Уладзімір Міхайлавіч атрымаў у Крамлі 26 красавіка 1989 года з рук таго, чыім простым росчыркам пяра і быў знішчаны ўнікальны ракетны комплекс. І толькі праз трынаццаць год на прыёме ў пасольстве Рэспублікі Беларусь у Маскве ён сустрэўся з Міхаілам Гарбачовым і выказаў яму ўсё, што думаў у сувязі з гэтым. Такі ён, апошні маршал артылерыі Савецкага Саюза.
Вучні дзявятага класа Слабадской сярэдняй школы ўважліва вывучылі біяграфію маршала артылерыі У. Міхалкіна. У сваім пісьме да яго яны напісалі: “Паважаны Уладзімір Міхайлавіч! Вы пачалі сваё жыццё, як і мільёны іншых хлопчыкаў, што нарадзіліся ў 1927 годзе, але біяграфія маршала Міхалкіна стала легендарнай. Мы ганарымся вашым гераічным мінулым! Ваша жыццё з’яўляецца для нас прыкладам мужнасці, працавітасці і бескарыснай любові да Радзімы!”.
Праз некаторы час у школу была даслана бандэроль ад маршала, у якой знаходзілася яго кніга “Маршалскі жэзл у салдацкім ранцы” і пісьмо да вучняў дзявятага класа.
У Беларусь на пасаду ракетных войскаў і артылерыі сёмай танкавай арміі генерал-маёр Міхалкін прыбыў у красавіку 1974 года. У гэты час і адбылася яго сустрэча з роднымі сэрцу лепельскімі краявідамі, памяць аб якіх ён захаваў назаўсёды. Аб гэтым выразна расказваюць старонкі з яго кнігі: “Вечарам мы паехалі ў гарадок Заслонава (каля дзесяці кіламетраў), дзе праходзіла маё дзяцінства. Перад выездам я па памяці на лістку паперы схематычна намаляваў месца, дзе стаяў мой дом. Пры гэтым нават указаў згіб ракі, якая цякла перад домам, школай і іпадромам, дзе мы займаліся коннай падрыхтоўкай. На асобным лістку паперы я намаляваў падрабязны план кватэры з указаннем вокнаў, балкона і нават пліты на кухні. Калі мы пад’язджалі да гэтага дома, сэрца маё калацілася, і пульс, напэўна, быў не меншы за 120 удараў за хвіліну…
Палкоўнік Валошын разгарнуў план кватэры, складзены мной, і быў ашаломлены, з якой дакладнасцю ўсё супала” (1974 г.).
Маршал Уладзімір Міхалкін — удзельнік абароны Ленінграда. Яго выступленні таксама вельмі змястоўныя. Вельмі хацелася б, каб у Год гасціннасці маршал быў госцем горада Лепеля, каб у раённым краязнаўчым музеі з’явілася экспазіцыя, прысвечаная жыццю Уладзіміра Міхалкіна, а адна з вуліц горада насіла яго імя…
Галіна МАРКОЎСКАЯ,
былая настаўніца Слабадской сярэдняй школы.
На здымку: Уладзімір Міхайлавіч Міхалкін.
Фота аўтара.
